اثر چرای دام و تاج پوشش گیاهان بوته ای بر روابط همزیستی گیاه و میکوریزا در مراتع بهارکیش قوچان

چرای بی رویه دام باعث ایجاد تغییرات منفی در ساختار و ترکیب عناصر غذایی خاک می¬شود. درمقابل، بوته های مرتعی و همزیستی میکوریزایی ممکن است سبب افزایش رطوبت و عناصر غذایی در دسترس گیاهان علوفه ای مرتع گردد. نتایج مطالعه اثر همزمان این عوامل می تواند در برنامه های اصلاح و مدیریت مراتع مورد استفاده قرار گیرد. لذا این پژوهش با هدف بررسی اثر کانوپی دو گیاه بوته ای acantholimon erinaceum) و astragalus mesedensis) و دو شدت بهره برداری از مرتع (قرق و تحت چرا) بر روابط همزیستی قارچ میکوریز و دو گونه گندمی چند سالهbromuse kopetdaghensis وfestuca ovina در مراتع بهارکیش قوچان انجام گردید. نمونه برداری در دو سایت مرتعی قرق شده و تحت چرای دام به طور جداگانه از فضای باز و از زیر تاج بوته های مرتعی گون و کلاه میرحسن در تابستان 1392 انجام شد. همچنین اثر قطع اندام هوایی در شرایط گلخانه نیز بررسی شد. درصد کلونیزاسیون، تعداد اسپور، خصوصیات خاک و میکروکلیما در هر دو سایت بررسی شد. برای رنگ آمیزی ریشه ها و بررسی در صد کلونیزاسیون به ترتیب از روش فیلیپس و هایمن، و جیووانتی و موس، و برای شمارش اسپور در محیط ریشه گیاهان از روش شیب ساکاروزاستفاده شد. نتایج نشان داد میزان همزیستی (تعداد اسپور و درصد کلونیزاسیون) در اثر چرای دام کاهش می یابد. نتایج قطع دستی گیاهان نیز کاهش میزان کلونیزاسیون را در اثر حذف اندام هوایی تایید می کند. اثر بوته های چندساله مرتعی(گیاهان پرستار) بر میزان همزیستی دو گیاه بر حسب نوع گونه ی هدف، در زیراشکوب گیاه گون و در محیط ریشه گیاه بروموس همزیستی بیشتری مشاهده شد. از بین خصوصیات خاک تنها هدایت الکتریکی در سایت تحت چرای دام و میزان فسفر در سایت قرق کاهش یافت ولی سایر پارامترها (کربن، نیتروژن، پتاسیم، اسیدیته، رطوبت و دمای خاک) بین دو سایت فاقد اختلاف معنی داری بودند. به طور کلی در این تحقیق تاج پوشش گیاهان بوته ای اثر مثبت ولی چرای دام اثر منفی بر همزیستی گندمیان و میکوریزا داشت، درحالی که اثر متقابل آنها معنی دار نبود.